OLCAY BÜYÜKTAŞ
Milyonlarca memur ve yüz binlerce memur emeklisini ilgilendiren 3600 ek gösterge düzenlemesinde süreç devam ediyor.
Hükümet ile Memur-Sen içinde yılbaşından beri devam eden 3600 ek gösterge ve öteki ek göstergelerin düzenlenmesini içeren görüşmelerin yakında tamamlanması bekleniyor.
Hazırlanan teknik çalışmada, mevcut durumda 2200 ek gösterge alan unvan kümelerinin 3000’e 3000 ek gösterge alan unvan kümelerinin 3600’e, 3600 ve daha üst ek gösterge alanların da muhakkak oranda yükseltileceği öngörülüyor.
Yapılması öngörülen bu düzenleme ile tüm unvan kümelerine ek gösterge artışı yapılması planlanıyor. Ofis İşçileri Sendikası (BES) Lideri Bahadır Bedercioğlu, emekli aylığı ve ikramiye hesaplamasındaki farklı parametrelerin farklı sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekiyor.
Mevcut durumda 3000 ek göstergeli öğretmen, hemşire, din bakılırsavlisi, polis ve öbür yönetimciler 30 yıllık hizmetleri karşılığında 5 bin 625 TL civarı emekli aylığı ve 202 bin 908 TL emekli İkramiyesi alırken, 3600 ek göstergeye yükseltilmeleriyle maaşları, bin 234 TL artışla 6 bin 861 liraya, emekli ikramiyeleri de 44 bin 500 lira artışla 247 bin 407 liraya çıkacak. 2200 ek gösterge alan mesela şube müdürleri 3000’e yükseltildiğinde özel hizmet aylığı yüzdesi 85’te kalacak, sırf ek gösterge aylığında 155 TL, emekli ikramiyelerinde ise 5 bin 650 lira artış olacak.
Kritik öge: Özel hizmet aylığı yüzdesi
Maaşları etkileyen en değerli faktörlerden biri özel hizmet aylığı olarak ortaya çıkıyor.
Özel hizmet aylığı yüzdesi tablosundaki oranlara bakılırsa hesaplanan bu kalemdeki en bariz farklılık 3000 ile 3600 ek gösterge içinde göze çarpıyor. Öbür oranlar (Örneğin 3600 ila 4800 ortası 20 puan) birbirine yakın ve manalı iken 3000 – 3600 ek gösterge içinde (yüzde 85 – yüzde 145 yani 60 puan) önemli bir makas bulunuyor.
Bu niçinle yeni bir düzenlemeye muhtaç ve ek gösterge çalışmasının bu türlü çıkarılması halinde yeni mağduriyetleri birlikteinde getireceği vurgulanıyor.
Maaş istikrarı riski
birebir vakitte daire lideri ve meslek uzmanları 2000+8000 makam/gorev tazminatı alırken yönetici oldukları biçimde şube müdürleri ve öteki yöneticiler bu tazminatlardan mahrum bırakılmış durumda. Bu da gerek nazaranv aylıklarında ve gerekse emekli aylıklarında gorev/sorumluluk/maaş istikrarı açısından adaletsizlik yaratıyor.
Örneğin 30 yıllık bir şube müdürü yahut başka müdürler 10 bin TL civarı nazaranv aylığı, 5 bin 470 TL emekli maaşı alıyor iken, daire liderleri ve meslek uzmanları yaklaşık 15-17 bin TL civarı misyon aylığı ve 9 bin 400 TL emekli aylığı alıyor.
Bu farklılık 666 sayılı Kanun Kararında Kararname öncesinde 600 TL civarı iken, kararname daha sonrasında bu sayılan unvanlara 3600 ek gösterge ve 2000/8000 makam-bakılırsav tazminatı verilmesiyle ortaya çıkmış durumda. Müdürler ise 2200 ek göstergede bırakılmış, makam-bakılırsav tazminatı ise verilmemiş durumda.
Kurumlar içinde farklılıklar var
Memurlar, 3600 ek gösterge düzenlemesinde vaat edilen dört meslek kümesi haricinde da kapsamı daha geniş bir ek gösterge düzenlemesi bekliyor. Çünkü, kamuda yaşanan öbür ek gösterge adaletsizlikleri de kelam konusu. Bunların büyük kısmı kurumlar içindeki farklılıklardan kaynaklanıyor.
Örneğin TBMM, TRT, Cumhurbaşkanlığı, RTÜK, Türk Akreditasyon Kurumu, Rekabet Kurumu üzere kurumlar kendi maddeleriyle ayrıcalıklı sayılmış durumda. Buralarda çalışanlarla öbür kurumlarda tıpkı takım ve unvanlarda çalışanlar içinde da büyük farklılıklar yaşanıyor. SGK da çalışan bir tekniker 2200 ek göstergeden yararlanırken, TRT’de 3800 ek göstergeden yararlanıyor.
Farklı yasaya tabi olanlar var
Devlet memurlarının aylık bağlama hesaplamaları da ikiye ayrılmış durumda. 1 Ekim 2008 öncesi işe başlayanlar ile bu tarihten daha sonrası işe başlayanlar farklı kanunlara tabiler. 1 Ekim 2008 öncesi işe başlayanların süreçleri 5434 sayılı Emekli sandığı Kanunu’na nazaran yapılıyorken, belirtilen tarihten daha sonra işe başlayanların iş ve süreçleri 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu kararlarına göre yapılıyor.
5510 sayılı yasata tabi olanların emekli aylığı hesabında ek gösterge kullanılmıyor. Prime temel kar üzerinden emekli aylığı hesabı yapılıyor. Maddede emekli ikramiyesi de olmadığından eklenen süreksiz husus ile Emekli Sandığı Kanunu’na atıfta bulunularak emekli ikramiyesi hesaplanıp ödemesi yapılıyor.
1 Ekim 2008 daha sonrası işe girenler yaklaşık olarak kamuda 14 yıldır çalışıyor ve sayılarının 1-1,5 milyon civarında olduğu kestirim ediliyor. Düzenlemenin bu çalışan bölümü de kapsaması talep ediliyor.
Birinci toplantı Şubat’ta yapılmıştı
Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alim’in başkanlığında hükümet temsilcileri ve Memur-Sen yetkililerinin katımıyla birinci toplantısını 16 Şubat’ta yapan 3600 Ek Gösterge Komitesi, ikinci toplantısını 16 Mart’ta basına kapalı olarak gerçekleştirmişti.
İkinci toplantının akabinde, tüm memurları kapsayan ek gösterge düzenlemesi isteyen Memur-Sen, 2200-3600 ve 3600-4800 ek göstergeler içinde yeni kademeler getirilmesini içeren talebini komiteye sunmuştu.
Bakan Alim’in Şeker-İş Sendikası’nın 13 Mayıs’ta düzenlediği “Gıdanın Geleceği Ellerimizde Zirvesi”nde, ek gösterge düzenlemenin sonuçlanması için mayıs sonunu işaret etmesi üzerine, gözler hükümet ile Memur-Sen içinde yapılacak yeni görüşmeye çevrildi.
Ek gösterge sözlüğü
Memurların emekli maaş ve ikramiyelerinin farklı formüllerle hesaplanıyor.
Bu farklılığın nasıl olduğunu anlamak için emekli aylığı ve ikramiyesinin nasıl hesaplandığına bakmak gerekiyor. 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’na göre aylık hesabında evvela ilgili kişinin emekli aylığına temel matrahını bulmak gerekiyor.
Bu matraha giren hasılatları ise genel olarak şöyle sıralanıyor: Aylık, Taban Aylık, Kıdem Aylığı, Ek Gösterge Aylığı, Özel Hizmet Aylığı, var ise Makam-nazaranv-Temsil tazminatları.
Aylık
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 43. hususunda yer alan tabloda gösterilen puanlar ile memur maaş katsayısının çarpılmasıyla bulunuyor. Örneğin 1. Derecenin 4. Kademesindeki bir memurun aylık gösterge puanı 1500 olup, aylık puanı emekli derece kademe üzerinden hesaplanıyor. 2022/Ocak periyodu aylık katsayı 0,235445 olarak ilan edildi.
Taban aylık
Maliye Bakanlığınca her yıl Ocak ve Temmuz aylarında açıklanan mali taban aylık katsayısının 1000 sayısıyla çarpılmasıyla bulunuyor. 2022/Ocak devrinde Taban Aylık Katsayısı: 3,685180 olarak ilan edildi.
Kıdem aylığı
Kıdem aylığı 30 yıl bile çalışılmış olsa da en çok 25 yıl ve 500 puan üzerinden hesaplanıyor. Her bir kıdem yılı için 20 puan olduğundan 25 yıla karşılık gelen kıdem puanı en çok 500 puan olarak kabul ediliyor. Nakdî karşılığı memur maaş katsayısı ile kıdem puanın çarpılmasıyla bulunuyor.
Ek gösterge
Kişinin emekli aylığına temel ek göstergesinin memur maaş katsayısı ile çarpılmasıyla bulunuyor. Ek Gösterge kazanılmış derece üzerinden hesaplanıyor.
Özel hizmet aylığı
İlgili kişinin ek göstergesine bağlı olarak belirlenen yüzdelik dilim üzerinden hesaplanıyor. Hesaplama formülü ise şöyleki: 9500 X Memur Maaş Katsayısı X Özel Hizmet Aylığı Yüzdesi.
Maaşları etkileyen en kıymetli faktörlerden biri özel hizmet aylığı olarak karşımıza çıkıyor. Özel hizmet aylığı yüzdesi, tablosundaki oranlara nazaran hesaplanan bu kalemdeki en bariz farklılık 3000 ile 3600 ek gösterge içinde göze çarpıyor. Öbür oranlar (Örneğin 3600 ila 4800 ortası 20 puan) birbirine yakın ve manalı iken 3000 – 3600 ek gösterge içindeki (yüzde 85 – yüzde 145, 60 puan) farklılık kabul edilebilir düzeyden uzak. 2200 ek gösterge alan mesela şube müdürleri 3000’e yükseltildiğinde özel hizmet aylığı yüzdesi 85’de motamot kalacak, sırf ek gösterge aylığında 155,00 artış yaşanacak.
Milyonlarca memur ve yüz binlerce memur emeklisini ilgilendiren 3600 ek gösterge düzenlemesinde süreç devam ediyor.
Hükümet ile Memur-Sen içinde yılbaşından beri devam eden 3600 ek gösterge ve öteki ek göstergelerin düzenlenmesini içeren görüşmelerin yakında tamamlanması bekleniyor.
Hazırlanan teknik çalışmada, mevcut durumda 2200 ek gösterge alan unvan kümelerinin 3000’e 3000 ek gösterge alan unvan kümelerinin 3600’e, 3600 ve daha üst ek gösterge alanların da muhakkak oranda yükseltileceği öngörülüyor.
Yapılması öngörülen bu düzenleme ile tüm unvan kümelerine ek gösterge artışı yapılması planlanıyor. Ofis İşçileri Sendikası (BES) Lideri Bahadır Bedercioğlu, emekli aylığı ve ikramiye hesaplamasındaki farklı parametrelerin farklı sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekiyor.
Mevcut durumda 3000 ek göstergeli öğretmen, hemşire, din bakılırsavlisi, polis ve öbür yönetimciler 30 yıllık hizmetleri karşılığında 5 bin 625 TL civarı emekli aylığı ve 202 bin 908 TL emekli İkramiyesi alırken, 3600 ek göstergeye yükseltilmeleriyle maaşları, bin 234 TL artışla 6 bin 861 liraya, emekli ikramiyeleri de 44 bin 500 lira artışla 247 bin 407 liraya çıkacak. 2200 ek gösterge alan mesela şube müdürleri 3000’e yükseltildiğinde özel hizmet aylığı yüzdesi 85’te kalacak, sırf ek gösterge aylığında 155 TL, emekli ikramiyelerinde ise 5 bin 650 lira artış olacak.
Kritik öge: Özel hizmet aylığı yüzdesi
Maaşları etkileyen en değerli faktörlerden biri özel hizmet aylığı olarak ortaya çıkıyor.
Özel hizmet aylığı yüzdesi tablosundaki oranlara bakılırsa hesaplanan bu kalemdeki en bariz farklılık 3000 ile 3600 ek gösterge içinde göze çarpıyor. Öbür oranlar (Örneğin 3600 ila 4800 ortası 20 puan) birbirine yakın ve manalı iken 3000 – 3600 ek gösterge içinde (yüzde 85 – yüzde 145 yani 60 puan) önemli bir makas bulunuyor.
Bu niçinle yeni bir düzenlemeye muhtaç ve ek gösterge çalışmasının bu türlü çıkarılması halinde yeni mağduriyetleri birlikteinde getireceği vurgulanıyor.
Maaş istikrarı riski
birebir vakitte daire lideri ve meslek uzmanları 2000+8000 makam/gorev tazminatı alırken yönetici oldukları biçimde şube müdürleri ve öteki yöneticiler bu tazminatlardan mahrum bırakılmış durumda. Bu da gerek nazaranv aylıklarında ve gerekse emekli aylıklarında gorev/sorumluluk/maaş istikrarı açısından adaletsizlik yaratıyor.
Örneğin 30 yıllık bir şube müdürü yahut başka müdürler 10 bin TL civarı nazaranv aylığı, 5 bin 470 TL emekli maaşı alıyor iken, daire liderleri ve meslek uzmanları yaklaşık 15-17 bin TL civarı misyon aylığı ve 9 bin 400 TL emekli aylığı alıyor.
Bu farklılık 666 sayılı Kanun Kararında Kararname öncesinde 600 TL civarı iken, kararname daha sonrasında bu sayılan unvanlara 3600 ek gösterge ve 2000/8000 makam-bakılırsav tazminatı verilmesiyle ortaya çıkmış durumda. Müdürler ise 2200 ek göstergede bırakılmış, makam-bakılırsav tazminatı ise verilmemiş durumda.
Kurumlar içinde farklılıklar var
Memurlar, 3600 ek gösterge düzenlemesinde vaat edilen dört meslek kümesi haricinde da kapsamı daha geniş bir ek gösterge düzenlemesi bekliyor. Çünkü, kamuda yaşanan öbür ek gösterge adaletsizlikleri de kelam konusu. Bunların büyük kısmı kurumlar içindeki farklılıklardan kaynaklanıyor.
Örneğin TBMM, TRT, Cumhurbaşkanlığı, RTÜK, Türk Akreditasyon Kurumu, Rekabet Kurumu üzere kurumlar kendi maddeleriyle ayrıcalıklı sayılmış durumda. Buralarda çalışanlarla öbür kurumlarda tıpkı takım ve unvanlarda çalışanlar içinde da büyük farklılıklar yaşanıyor. SGK da çalışan bir tekniker 2200 ek göstergeden yararlanırken, TRT’de 3800 ek göstergeden yararlanıyor.
Farklı yasaya tabi olanlar var
Devlet memurlarının aylık bağlama hesaplamaları da ikiye ayrılmış durumda. 1 Ekim 2008 öncesi işe başlayanlar ile bu tarihten daha sonrası işe başlayanlar farklı kanunlara tabiler. 1 Ekim 2008 öncesi işe başlayanların süreçleri 5434 sayılı Emekli sandığı Kanunu’na nazaran yapılıyorken, belirtilen tarihten daha sonra işe başlayanların iş ve süreçleri 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu kararlarına göre yapılıyor.
5510 sayılı yasata tabi olanların emekli aylığı hesabında ek gösterge kullanılmıyor. Prime temel kar üzerinden emekli aylığı hesabı yapılıyor. Maddede emekli ikramiyesi de olmadığından eklenen süreksiz husus ile Emekli Sandığı Kanunu’na atıfta bulunularak emekli ikramiyesi hesaplanıp ödemesi yapılıyor.
1 Ekim 2008 daha sonrası işe girenler yaklaşık olarak kamuda 14 yıldır çalışıyor ve sayılarının 1-1,5 milyon civarında olduğu kestirim ediliyor. Düzenlemenin bu çalışan bölümü de kapsaması talep ediliyor.
Birinci toplantı Şubat’ta yapılmıştı
Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alim’in başkanlığında hükümet temsilcileri ve Memur-Sen yetkililerinin katımıyla birinci toplantısını 16 Şubat’ta yapan 3600 Ek Gösterge Komitesi, ikinci toplantısını 16 Mart’ta basına kapalı olarak gerçekleştirmişti.
İkinci toplantının akabinde, tüm memurları kapsayan ek gösterge düzenlemesi isteyen Memur-Sen, 2200-3600 ve 3600-4800 ek göstergeler içinde yeni kademeler getirilmesini içeren talebini komiteye sunmuştu.
Bakan Alim’in Şeker-İş Sendikası’nın 13 Mayıs’ta düzenlediği “Gıdanın Geleceği Ellerimizde Zirvesi”nde, ek gösterge düzenlemenin sonuçlanması için mayıs sonunu işaret etmesi üzerine, gözler hükümet ile Memur-Sen içinde yapılacak yeni görüşmeye çevrildi.
Ek gösterge sözlüğü
Memurların emekli maaş ve ikramiyelerinin farklı formüllerle hesaplanıyor.
Bu farklılığın nasıl olduğunu anlamak için emekli aylığı ve ikramiyesinin nasıl hesaplandığına bakmak gerekiyor. 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’na göre aylık hesabında evvela ilgili kişinin emekli aylığına temel matrahını bulmak gerekiyor.
Bu matraha giren hasılatları ise genel olarak şöyle sıralanıyor: Aylık, Taban Aylık, Kıdem Aylığı, Ek Gösterge Aylığı, Özel Hizmet Aylığı, var ise Makam-nazaranv-Temsil tazminatları.
Aylık
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 43. hususunda yer alan tabloda gösterilen puanlar ile memur maaş katsayısının çarpılmasıyla bulunuyor. Örneğin 1. Derecenin 4. Kademesindeki bir memurun aylık gösterge puanı 1500 olup, aylık puanı emekli derece kademe üzerinden hesaplanıyor. 2022/Ocak periyodu aylık katsayı 0,235445 olarak ilan edildi.
Taban aylık
Maliye Bakanlığınca her yıl Ocak ve Temmuz aylarında açıklanan mali taban aylık katsayısının 1000 sayısıyla çarpılmasıyla bulunuyor. 2022/Ocak devrinde Taban Aylık Katsayısı: 3,685180 olarak ilan edildi.
Kıdem aylığı
Kıdem aylığı 30 yıl bile çalışılmış olsa da en çok 25 yıl ve 500 puan üzerinden hesaplanıyor. Her bir kıdem yılı için 20 puan olduğundan 25 yıla karşılık gelen kıdem puanı en çok 500 puan olarak kabul ediliyor. Nakdî karşılığı memur maaş katsayısı ile kıdem puanın çarpılmasıyla bulunuyor.
Ek gösterge
Kişinin emekli aylığına temel ek göstergesinin memur maaş katsayısı ile çarpılmasıyla bulunuyor. Ek Gösterge kazanılmış derece üzerinden hesaplanıyor.
Özel hizmet aylığı
İlgili kişinin ek göstergesine bağlı olarak belirlenen yüzdelik dilim üzerinden hesaplanıyor. Hesaplama formülü ise şöyleki: 9500 X Memur Maaş Katsayısı X Özel Hizmet Aylığı Yüzdesi.
Maaşları etkileyen en kıymetli faktörlerden biri özel hizmet aylığı olarak karşımıza çıkıyor. Özel hizmet aylığı yüzdesi, tablosundaki oranlara nazaran hesaplanan bu kalemdeki en bariz farklılık 3000 ile 3600 ek gösterge içinde göze çarpıyor. Öbür oranlar (Örneğin 3600 ila 4800 ortası 20 puan) birbirine yakın ve manalı iken 3000 – 3600 ek gösterge içindeki (yüzde 85 – yüzde 145, 60 puan) farklılık kabul edilebilir düzeyden uzak. 2200 ek gösterge alan mesela şube müdürleri 3000’e yükseltildiğinde özel hizmet aylığı yüzdesi 85’de motamot kalacak, sırf ek gösterge aylığında 155,00 artış yaşanacak.