İran’dan nükleer açıklaması: ABD’ye verilen cevap ‘yapıcı’

muhendisman

Global Mod
Global Mod
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, ülkesinin, nükleer müzakereler için sunduğu cevabın yapan, şeffaf ve yasal olduğunu belirterek, “Karşılıklı siyasi irade olması halinde fazlaca kısa müddette müzakerelerin sonuçlandırılmasına ve mutabakata varılmasına taban hazırlayabilir” dedi.

Kenani, başşehir Tahran’daki bakanlık binasında düzenlediği basın toplantısında gündemi kıymetlendirdi.

Yaptırımların büsbütün kaldırılmasının İran ile Kapsamlı Ortak Hareket Planı (KOEP) imzacıları içindeki müzakerelerin ana amaçlarından biri olduğunu lisana getiren Kenani; İran’ın, Müzakerelerin Koordinatörü ve AB Dış Bağlantılar ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’e sunduğu karşılığın yapan, şeffaf ve yasal olduğunu tabir ederek, “Karşılıklı siyasi irade olması halinde epey kısa müddette müzakerelerin sonuçlandırılmasına ve mutabakata varılmasına taban hazırlayabilir.” diye konuştu.

“En kıymetli husus garantiler meselesi”

ABD tarafınca karşılık beklediklerini aktaran Kenani, karşı tarafa karşılığın içerik olarak iki ana gayeyle yapıldığını, müzakerelerle ilgili tartışmak istedikleri en kıymetli hususun garantiler sıkıntısı olduğunu kaydetti.

Kenani, koordinatör aracılığıyla aldıkları metni netleştirmeye ve daha kuvvetli bir metin sunmaya çalıştıklarını belirterek, bunun gelecekteki mümkün muahedeyi istikrara kavuşturmak gayesiyle yapıldığını söylemiş oldu.

İstedikleri en kıymetli mevzunun garantilerin tartışılması olduğunu yenidenlayan Kenani, “Garanti çerçevesi kuvvetli değilse, rastgele bir vakitte mutabakatla ilgili şanssız olaylarla karşılaşabiliriz. bundan evvelki evrede Amerika’nın muahededen çekilmesiyle de bu olaya şahit olmuştuk.” halinde konuştu.

Kenani, garantiler konusunun iki tarafı olduğunu belirterek, bir taraftan, İran’ın KOEP’in ekonomik yararlarından tam olarak yararlanabilmesi için yaptırımların kaldırılmasının garantisi, başka taraftan ise nükleer sıkıntı ve Memleketler arası Atom Gücü Ajansı’nın (UAEA) “siyasi davranış ve oyunlardan” uzak kalması olduğunu lisana getirdi.

İranlı Sözcü, müzakerelerin sonuçlanması ve yaptırımların kalkması halinde İran’ın başta güç kaynakları olmak üzere Avrupa’nın gereksiniminin büyük bir kısmının tedarikçisi olabileceğini de söylemiş oldu.

“Kimsenin nakliye rotalarını tehdit etme hakkı yok”

ABD gemileri ile İran destroyeri içinde yaşanan probleme da değinen Kenani “hiç bir ülkenin açık sulardaki nakliye yollarını tehdit etmeye ve gemilerin inançlı geçişini tehdit etmeye hakkı yoktur.” tabirlerini kullandı.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, şunları kaydetti:

“Amerikan gözetleme gemilerinin provokatif ve prensipsiz aksiyonu, İran gemileriyle ilgiliydi ve bu bağlamda İran tehdidi ortadan kaldırarak gemileri inançlı bölgeye bıraktı. ABD’nin İran’ın hareketleriyle ilgili her türlü savını reddediyoruz. ABD hükümeti, memleketler arası sulardaki trafik yollarını tehdit etmemeye çalışmalı.”

Konuşmasında Şangay İşbirliği Örgütü’nün Devlet Liderleri Doruğu’na de değinen Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin 15-16 Eylül tarihlerinde Özbekistan’ın konut sahipliğinde yapılması planlanan Şangay Doruğu’na katılacağını da kelamlarına ekledi.

Yaptırımlar 2018 yılında bir daha başlamıştı

İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) içinde 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve kontrol altına alındığı bir muahede imzalanmıştı.

Washington, eski Lider Donald Trump devrinde, 2018’de muahededen tek taraflı çekilerek İran’a bir daha yaptırım uygulamaya başlayınca Tahran da mutabakattaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmuş ve bir daha yüksek seviyede uranyum zenginleştirme dahil bir dizi adım atmıştı.

Anlaşmanın bir daha uygulanmasını sağlama ve ABD’nin mutabakata dönüşü için Nisan 2021’den beri Avrupa Birliği’nin (AB) koordinatörlüğünde Viyana’da yapılan müzakereler, 8 Ağustos’ta sona ererken müzakerelerin koordinatörlüğünü üstüne alan AB’nin sunduğu taslak muahede metni daha sonrasında taraflar kesin muahedeye varma konusunda evvelki aylara nazaran daha olumlu işaretler vermişti.

İran Dışişleri Bakanlığı, AB tarafınca sunulan ve nükleer müzakerelerde en son yol haritası olarak kabul edilen muahede taslağına ait görüşlerini, 15 Ağustos’ta AB’ye iletmiş ve taslak metne verdikleri cevaba karşılık ABD’nin yanıtını beklediklerini açıklamıştı.

ABD Dışişleri Bakanlığı, 24 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, İran ile nükleer muahedeye ait taslak metne yönelik AB aracılığı ile İran’ın görüşlerine karşılık verdiklerini duyurmuştu. Fakat bakanlık, ABD’nin karşılığının içeriği konusunda rastgele bir ayrıntı paylaşmamıştı.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, 2 Eylül’de yaptığı yazılı açıklamada, taslak mutabakat metnine ABD’nin verdiği cevabın Tahran tarafınca çeşitli seviyelerde incelendiğini ve hazırlanan karşılığın müzakerelerin koordinatörüne gönderildiğini açıklamıştı.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Vedant Patel de hususla ilgili yazılı açıklamasında, “İran’ın karşılığını aldığımızı teyit edebiliriz. Bunu inceliyoruz, karşılık vereceğiz lakin ne yazık ki yapan değil.” değerlendirmesinde bulunmuştu.
 
Üst