KUTAY KORAP – BLOOMBERG HT ARAŞTIRMA
Pandemi ile çok güçlü bir periyot geçiren havacılık dalında, bu vakitte Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, petrol fiyatlarındaki oynaklık ve enflasyonist ortam öne çıkıyor.
Bu gelişmelere karşın 2022 yılının birinci çeyreğinde yolcu doluluk oranında artışlar yaşansa da yolcu sayısı 2019’un birebir devrine kıyasla yüzde 30 civarında altında kalmayı sürdürüyor. Dış sınırlar cephesinde yolcu sayılarında toparlanma iç çizgilere bakılırsa daha uygun bir performans ortaya koyuyor. Dalda yalnızca yolcu sayıları değil hem de kargo tarafındaki katkı ve maliyet denetimi de şirketlerin finansallarını destekliyor
2022 yılının birinci çeyreği havacılık şirketleri açısından nasıl geride kaldı?
Türk Hava Yolları 2022 yılının birinci üç ayında 12 milyon 650 bin yolcu konuk ederken, bunun 5,1 milyonu yurt içi, 7,6 milyonu ise yurt haricinden geldi. 2022 yılının birinci üç ayı 2019 yılının tıpkı dönemiyla kıyaslandığında yolcu sayısı yurt ortasında yüzde 31, yurt haricinde ise yüzde 20 aşağıda kaldı.
Pegasus ise yılın birinci üç ayında 4 milyon 850 bin yolcu ağırladı. Yurt içeriside 2,2 milyon yurt içi, 2,7 milyon yurt dışı ziyaretçi ağrlayan firmanın toplam yolcu sayısı birinci üç ayda 2019’a göre yüzde 30 daha az yolcuya işaret etti. Yurt dışı yolcu sayısından pandemi öncesine göre yalnızca yüzde 9 uzak kalan firma, yurt içerisindeki yolcu sayısı yüzde 45 uzak kaldı.
TAV Havalimanları ise 2022 yılının birinci üç ayında yaklaşık 10 milyon yolcu ile 2019 yılının birebir devrine göre yüzde 27 daha düşük yolcu ağırladı. Şirket birinci üç ayda yurt içerisinde 5,7 milyon yolcu konuk ederken, 2019’a göre yüzde 31 daha düşük performans sergiledi.
Pandemi öncesi yolcu sayılarına üç şirket de uzak kalmaya devam etse de, 2021 yılına bakılırsa her biri yolcu sayılarında önemli oranda artış performansı göstermeyi başardı.
Kesim için birinci çeyrekte birden çok zorluk vardı
2022 yılında havacılık bölümündeki en kıymetli belirsizliklerden biri Rusya’nun Ukrayna’yı işgali oldu.
2000 yılında toplam turist içerisindeki Rusya ve Ukrayna vatandaşlarının hissesi yüzde 8 iken, 2021’de bu sayı yüzde 27’ye ulaştı.
Salgın öncesinde 8,5 milyon Rus ve Ukraynalı turist ülkemizi ziyaret ederken, 2021 yılında bu sayı 6,7 milyon kişi oldu. İşgal daha sonrasında iki ülke vatandaşlarının alım gücündeki azalma, savaş meçhullüğü ve evvelarin değişmesi bölüm açısından bir risk ögesi olabilir. Lakin Avrupa Birliği ve ABD’nin Rusya’ya yaptırımları daha sonrasında Türk firmalarının bu süreçten olumlu etkilenebileceği bir ortamda yaşanabilir.
Rus havayolu firmalarının uçuşlarının olmadığı ve ülkeye giriş-çıkışlarda yaptırım uygulayan şirketlerin operasyonlarını sağlamadığı ortamda Türk şirketleri avantaj sağlayabileceği düşünülüyor. Ayrıyeten kargo operasyonları olan Türk Hava Yolları’nın savaşın verdiği tedarik zincirindeki aksamalardan yararlanabilir.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile bir arada havayolu firmalarının en kıymetli girdi maliyetlerinden biri olan petrol meblağlarında muazzam oynaklık izlendi. Brent petrol fiyatları 2022 yılının birinci çeyreğinde en düşük dolar, en yüksek ise 139 doları test etti. 2022 yılının birinci çeyreğinde ortalama Brent petrol fiyatı 98 dolar olurken, bundan evvelki çeyrek bu sayı 80 dolar düzeyindeydi. Her ne kadar firmalar petrol fiyatları karşısında hedge ile kendilerini korusalar da, oynaklık tarihi yüksek düzeylerde yaşandı.
2021 yılının son çeyreğinde TL’deki sert bedel kaybı ve global enflasyonist ortam hanehalklarının alım gücünde sert yıpranmalara sebep oldu.
TÜİK datalarına nazaran, 2022 yılının birinci üç ayında ortalama uçak bileti fiyatı bundan evvelki çeyreğe göre yüzde 25 oranında artış gösterdi. Ayrıyeten birinci çeyrekte tavan fiyat uygulamasının revize edilmemesi meblağların daha az artmasına sebep oldu.
Yurt içi uçuşlar noktasında artan bilet meblağlarına karşın Türk Hava Yolları, Pegasus ve Tav Havalimanları’nın toplam yolcu sayısı 27,5 milyon kişi oldu. Bu sayı geçen yılın tıpkı devrinde 14,1 milyon kişi, 2019’da ise 37,4 milyon kişiydi. TL’deki paha kaybı, Türkiye’yi ucuz tatil pozisyonunu artırıp dış sınırlar tarafınca gelecek yolcu sayılarını destekleyebilir.
Borsa İstanbul’da havacılık payları nasıl performans gösteriyor?
Birden çok belirsizliğe karşın ulaştırma dalı 2022 yılının Borsa İstanbul’da yıldızı pozisyonunda yer alıyor. Yılbaşından bu yana Borsa İstanbul Ulaştırma Endeksi yüzde 80’e yakın getirisi ile Borsa İstanbul BIST100 endeksinin çok üzerinde bir getiri sağladı. Bilhassa 2022 yılında hali hazırda yüzde 100’e yakın prim yapan Türk Hava Yolları getiride öne çıkıyor.
2022 yılına getiri tarafında güçlü giriş yapan Borsa İstanbul Ulaştırma Endeksi global emsallerini de çok geride bırakan bir performans sergiledi. BIST Ulaştırma Endeksi dolar bazında yılbaşından bu yana yüzde 60’ın üzerinde getiri sağlarken MSCI Gelişmekte Olan Ülkeler yüzde 1 getiri, MSCI Dünya Ulaştırma endeksi yüzde 10, MSCI Avrupa Ulaştırma endeksi ise yüzde 20 gdolayı ile konumlandı. Mevcut kısa vadedeki pay performanslarına karşın Borsa İstanbu’da süreç bakılırsan ulaştırma paylarının Fiyat/Kazanç oranı global emsallerinin hala pek altında kalmaya devam ediyor.
2022’de havacılık firmaları nasıl bir yıl bekliyor?
Türk Hava Yolları’nın sitesinde yer alan bilgiye bakılırsa 2022 yılının birinci çeyreğine dair finansallarını 28 Nisan tarihinde paylaşması bekleniyor.
Pegasus, baz senaryoda 2022 arz edilen kapasitenin en az 2019 düzeyinde olacağı öngörüyor. 2022 yılsonunda filo büyüklüğünün 101 uçak olması kestirim ediliyor. Şirketin 10 Mayıs tarihinde finansallarını paylaşması iddia ediliyor.
TAV Havalimanları, 2022 yılında 717-475 milyon euro civarında ciro beklerken, yolcu sayısının 71-76 milyon kişi olmasını öngörüyor. Yatırım harcanması 160-180 milyon euro içinde olması iddia edilirken, FAVÖK marjının ise yüzde 32-35 bandında gerçekleşmesi bekleniyor. Şirketin 26 Nisan’da finansallarını paylaşması bekleniyor
Pandemi ile çok güçlü bir periyot geçiren havacılık dalında, bu vakitte Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, petrol fiyatlarındaki oynaklık ve enflasyonist ortam öne çıkıyor.
Bu gelişmelere karşın 2022 yılının birinci çeyreğinde yolcu doluluk oranında artışlar yaşansa da yolcu sayısı 2019’un birebir devrine kıyasla yüzde 30 civarında altında kalmayı sürdürüyor. Dış sınırlar cephesinde yolcu sayılarında toparlanma iç çizgilere bakılırsa daha uygun bir performans ortaya koyuyor. Dalda yalnızca yolcu sayıları değil hem de kargo tarafındaki katkı ve maliyet denetimi de şirketlerin finansallarını destekliyor
2022 yılının birinci çeyreği havacılık şirketleri açısından nasıl geride kaldı?
Türk Hava Yolları 2022 yılının birinci üç ayında 12 milyon 650 bin yolcu konuk ederken, bunun 5,1 milyonu yurt içi, 7,6 milyonu ise yurt haricinden geldi. 2022 yılının birinci üç ayı 2019 yılının tıpkı dönemiyla kıyaslandığında yolcu sayısı yurt ortasında yüzde 31, yurt haricinde ise yüzde 20 aşağıda kaldı.
Pegasus ise yılın birinci üç ayında 4 milyon 850 bin yolcu ağırladı. Yurt içeriside 2,2 milyon yurt içi, 2,7 milyon yurt dışı ziyaretçi ağrlayan firmanın toplam yolcu sayısı birinci üç ayda 2019’a göre yüzde 30 daha az yolcuya işaret etti. Yurt dışı yolcu sayısından pandemi öncesine göre yalnızca yüzde 9 uzak kalan firma, yurt içerisindeki yolcu sayısı yüzde 45 uzak kaldı.
TAV Havalimanları ise 2022 yılının birinci üç ayında yaklaşık 10 milyon yolcu ile 2019 yılının birebir devrine göre yüzde 27 daha düşük yolcu ağırladı. Şirket birinci üç ayda yurt içerisinde 5,7 milyon yolcu konuk ederken, 2019’a göre yüzde 31 daha düşük performans sergiledi.
Pandemi öncesi yolcu sayılarına üç şirket de uzak kalmaya devam etse de, 2021 yılına bakılırsa her biri yolcu sayılarında önemli oranda artış performansı göstermeyi başardı.
Kesim için birinci çeyrekte birden çok zorluk vardı
2022 yılında havacılık bölümündeki en kıymetli belirsizliklerden biri Rusya’nun Ukrayna’yı işgali oldu.
2000 yılında toplam turist içerisindeki Rusya ve Ukrayna vatandaşlarının hissesi yüzde 8 iken, 2021’de bu sayı yüzde 27’ye ulaştı.
Salgın öncesinde 8,5 milyon Rus ve Ukraynalı turist ülkemizi ziyaret ederken, 2021 yılında bu sayı 6,7 milyon kişi oldu. İşgal daha sonrasında iki ülke vatandaşlarının alım gücündeki azalma, savaş meçhullüğü ve evvelarin değişmesi bölüm açısından bir risk ögesi olabilir. Lakin Avrupa Birliği ve ABD’nin Rusya’ya yaptırımları daha sonrasında Türk firmalarının bu süreçten olumlu etkilenebileceği bir ortamda yaşanabilir.
Rus havayolu firmalarının uçuşlarının olmadığı ve ülkeye giriş-çıkışlarda yaptırım uygulayan şirketlerin operasyonlarını sağlamadığı ortamda Türk şirketleri avantaj sağlayabileceği düşünülüyor. Ayrıyeten kargo operasyonları olan Türk Hava Yolları’nın savaşın verdiği tedarik zincirindeki aksamalardan yararlanabilir.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile bir arada havayolu firmalarının en kıymetli girdi maliyetlerinden biri olan petrol meblağlarında muazzam oynaklık izlendi. Brent petrol fiyatları 2022 yılının birinci çeyreğinde en düşük dolar, en yüksek ise 139 doları test etti. 2022 yılının birinci çeyreğinde ortalama Brent petrol fiyatı 98 dolar olurken, bundan evvelki çeyrek bu sayı 80 dolar düzeyindeydi. Her ne kadar firmalar petrol fiyatları karşısında hedge ile kendilerini korusalar da, oynaklık tarihi yüksek düzeylerde yaşandı.
2021 yılının son çeyreğinde TL’deki sert bedel kaybı ve global enflasyonist ortam hanehalklarının alım gücünde sert yıpranmalara sebep oldu.
TÜİK datalarına nazaran, 2022 yılının birinci üç ayında ortalama uçak bileti fiyatı bundan evvelki çeyreğe göre yüzde 25 oranında artış gösterdi. Ayrıyeten birinci çeyrekte tavan fiyat uygulamasının revize edilmemesi meblağların daha az artmasına sebep oldu.
Yurt içi uçuşlar noktasında artan bilet meblağlarına karşın Türk Hava Yolları, Pegasus ve Tav Havalimanları’nın toplam yolcu sayısı 27,5 milyon kişi oldu. Bu sayı geçen yılın tıpkı devrinde 14,1 milyon kişi, 2019’da ise 37,4 milyon kişiydi. TL’deki paha kaybı, Türkiye’yi ucuz tatil pozisyonunu artırıp dış sınırlar tarafınca gelecek yolcu sayılarını destekleyebilir.
Borsa İstanbul’da havacılık payları nasıl performans gösteriyor?
Birden çok belirsizliğe karşın ulaştırma dalı 2022 yılının Borsa İstanbul’da yıldızı pozisyonunda yer alıyor. Yılbaşından bu yana Borsa İstanbul Ulaştırma Endeksi yüzde 80’e yakın getirisi ile Borsa İstanbul BIST100 endeksinin çok üzerinde bir getiri sağladı. Bilhassa 2022 yılında hali hazırda yüzde 100’e yakın prim yapan Türk Hava Yolları getiride öne çıkıyor.
2022 yılına getiri tarafında güçlü giriş yapan Borsa İstanbul Ulaştırma Endeksi global emsallerini de çok geride bırakan bir performans sergiledi. BIST Ulaştırma Endeksi dolar bazında yılbaşından bu yana yüzde 60’ın üzerinde getiri sağlarken MSCI Gelişmekte Olan Ülkeler yüzde 1 getiri, MSCI Dünya Ulaştırma endeksi yüzde 10, MSCI Avrupa Ulaştırma endeksi ise yüzde 20 gdolayı ile konumlandı. Mevcut kısa vadedeki pay performanslarına karşın Borsa İstanbu’da süreç bakılırsan ulaştırma paylarının Fiyat/Kazanç oranı global emsallerinin hala pek altında kalmaya devam ediyor.
2022’de havacılık firmaları nasıl bir yıl bekliyor?
Türk Hava Yolları’nın sitesinde yer alan bilgiye bakılırsa 2022 yılının birinci çeyreğine dair finansallarını 28 Nisan tarihinde paylaşması bekleniyor.
Pegasus, baz senaryoda 2022 arz edilen kapasitenin en az 2019 düzeyinde olacağı öngörüyor. 2022 yılsonunda filo büyüklüğünün 101 uçak olması kestirim ediliyor. Şirketin 10 Mayıs tarihinde finansallarını paylaşması iddia ediliyor.
TAV Havalimanları, 2022 yılında 717-475 milyon euro civarında ciro beklerken, yolcu sayısının 71-76 milyon kişi olmasını öngörüyor. Yatırım harcanması 160-180 milyon euro içinde olması iddia edilirken, FAVÖK marjının ise yüzde 32-35 bandında gerçekleşmesi bekleniyor. Şirketin 26 Nisan’da finansallarını paylaşması bekleniyor