Bakan Nebati, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 20 Aralık 2021’de deklare ettiğı ve bir yılını geride bırakan KKM uygulamalarının piyasalara tesirlerine ait AA’ya değerlendirmede bulundu, gelecek yıla ait amaçlarını ve öngörülerini anlattı.
Geçen yılın son aylarında döviz kurlarında piyasa gerçekliğiyle bağdaşmayan sıhhatsiz fiyat oluşumları ve dalgalanmalar gözlemlendiğini belirten Nebati, “Finansal istikrarı tehdit eder boyuta ulaşan bu gelişmelerin önüne geçmek maksadıyla Aralık 2021’de KKM uygulamasını devreye aldık. Bu uygulamayla tasarruflarını Türk lirası cinsi hesaplarda kıymetlendiren vatandaşlarımızın döviz kurundaki değişimlerden olumsuz etkilenmelerini önlemek ve finansal sistemimize itimatlarını pekiştirmeyi amaçladık. Global ve bölgesel zorlukların değerli ölçüde arttığı 2022 yılında KKM uygulaması, finansal istikrarın güçlendirilmesine, Döviz talebinin sonlandırılmasına ve Türk lirası mevduatın vadesinin uzamasına kıymetli katkılar sağladı. Uygulama hem de makroekonomik dengelerimize de olumlu katkı yaptı ve ekonomik aktivitenin sağlam temeller üzerinde büyümesinde kıymetli rol oynadı.” dedi.
“KKM’nin de katkısıyla döviz talebinin önüne geçildi”
Nebati başta KKM olmak üzere Aralık 2021’den itibaren devreye alınan enstrümanların ve önlemlerin finansal istikrarın sürdürülmesinde faal bir rol oynadığını belirtti. Rusya-Ukrayna Savaşı’na ve Fed’in faiz artırımlarına karşın KKM’nin de katkısıyla döviz talebinin önüne geçildiğini kaydeden Bakan “bu biçimdece döviz tevdiat hesaplarının toplam mevduatlardaki hissesi 21 puan azaldı. Bize geçmişte çarçabuk dayatılan faiz siyasetlerine karşı kuvvetli ve kararlı duruşumuz, yalnızca ülkemizin makroekonomik göstergelerine olumlu yansımakla kalmıyor, beraberinde kronik sorunların çözülmesine de imkan sağlıyor.” diye konuştu.
“Maliyeti sonlu kalacak”
“KKM’nin Hazineye ve Merkez Bankasına maliyeti tenkitlere bahis oluyor. Bu kapsamda ne kadarlık bütçe ayrıldı?” sorusuna Nebati şu cevabı verdi; “Biz bu enstrümanı, başta finansal istikrarımızı tehdit eder boyuta yükselen döviz kuru oynaklıkları olmak üzere, global iktisatta artan belirsizlik ortamı ve salgın daha sonrası periyotta arz kısıtlarının körüklediği maliyet enflasyonu üzere iktisadımızı tehdit eden biroldukça faktörün tesirli olduğu güçlü bir devirde uygulamaya aldık. Tüm dünya yükselen enflasyon, faiz ve kur kısır döngüsü sonucunda süratle resesyona gerçek sürüklenirken bu uygulamanın da katkısıyla ekonomik açmazın ötesine geçerek enflasyonla uğraşımızı istihdamı artırarak insan odaklı bir yaklaşımla sürdürüyoruz. Bu sene 91,6 milyar lira dayanak ödemesi gerçekleştirilen KKM’nin maliyetini şeffaflıkla paylaşmaya devam ediyoruz. Sonlu maliyetine kıyasla öngörülebilirliğin artmasına ve enflasyonda düşüş eğiliminin hızlanmasına dayanak olan KKM’nin maliyetinin ilerleyen periyotta de sonlu kalacağını öngörüyoruz.”
“Politikaların olumlu sonuçlarını almaya başladık”
Nebati Türkiye İktisat Modeli çerçevesinde enflasyonla çabada, üretim kapasitesinin azalması ve istihdam kayıplarının artması üzere risklerin iktisat açısından tehdit oluşturmasına fırsat vermeksizin kalıcı fiyat istikrarını tesis etmeye yönelik siyasetleri tercih ettiklerini söylemiş oldu. Nebati “Faiz artışları olsaydı, yatırımlar ertelenecek, istihdam daralacak, üretim azalacak ve ülkemizin potansiyeli topyekun sınırlanmış olacaktı. Yatırım, istihdam, üretim, ihracat ve cari fazla yoluyla ülkemizi büyütecek modelimiz kapsamında ihracatımızın katma bedelini ve üretimin bilgi, teknoloji ve inovasyon yükünü artıracak yatırımlara sürat kesmeden devam ediyor ve istihdamı artıran üretim faaliyetlerini destekliyoruz. Son devirde model kapsamında uyguladığımız siyasetlerin olumlu sonuçlarını almaya başladık. Kasım ayında enflasyonda zirve noktayı geçerek, düşüş eğilimine girdiğimizi görüyoruz. Bu düşüşte memleketler arası emtia fiyatlarındaki gerileme ve global şartlardaki hudutlu düzgünleşme olağan olarak tesirli oldu lakin bu gerilemede, proaktif bir yaklaşımla hayata geçirdiğimiz önlemlerin, model kapsamında uygulamaya aldığımız KKM’nin ve atılan başka adımlarla Türk liramızda sağladığımız istikrarlı duruşun tesiri hayli açık halde görülebilmektedir.” biçiminde yorum yaptı.
“Enflasyonda önemli düşüşler yaşanacak”
Modelin olumlu tesirlerini yalnızca enflasyondaki düşüş trendinin başlamasıyla değil, büyüme datalarında de gördüklerini kaydeden Bakan “Makine ve teçhizat yatırımlarımız son 12 çeyrektir kesintisiz büyüyor. Toplam 31 milyonu aşan istihdam sayımız da bir daha tarihi yüksek düzeylerde. İhracatımız her ay yeni bir rekor kırarken ülkemizin dünya ticaret hacmi ortasındaki hissesi yüzde 1’i aştı. Sanayi ve turizm üzere döviz getirici üretken dallarımız Cumhuriyet tarihimizde hiç olmadığı kadar güçlendi. Turizm bölümümüzün dünya turizminden aldığı hisse tarihi yüksek düzeylerde seyrediyor. Önümüzdeki periyotta modelimizin katkısıyla “Türkiye Yüzyılı” vizyonumuza yakışır biçimde ülkemizi önde gelen global finans, sanayi ve ticaret merkezlerinden biri haline getireceğiz.” dedi.
Bakan enflasyonda gelecek devirde önemli düşüşler olacağını kaydederek şunları söylemiş oldu; “Salgın daha sonrasında enflasyon tüm gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeleri olumsuz etkilemiş ve tarihi tepelere ulaşmıştır. Ülkemizde enflasyonun temel belirleyicilerinden biri döviz kuru. Geçtiğimiz yıl döviz kurunda piyasa gerçekleriyle uyuşmayan artışlar görülmüştür. KKM öncesinde ekonomimiz hakkında felaket senaryoları yazılırken KKM’nin de katkısıyla sağlanan istikrarla birlikte tüm görünüm değişti. Kurlarda seyrin istikrar kazanmasıyla enflasyonun daha da hızlanmasının önüne geçtik, hatta düşüş trendine girmesini sağladık. Döviz kurundaki oynaklığın azalması, emtia fiyatlarının olağanlaşması ve Türk lirasına itimadın artmasıyla birlikte önümüzdeki periyotta enflasyonda önemli düşüşlerin yaşanacağından kimsenin kuşkusu olmasın.”
“Ülkemize ve modelimize inanç artarak devam ediyor”
Önümüzdeki periyotta de yabancı yatırımcıların dış borçlanma süreçlerine olan ağır ilgisinin artarak devam etmesini beklediklerini belirten Nebati şu açıklamayı yaptı; “bakılırsave gelmemi müteakip, gerek ikili görüşmeler gerek IMF-Dünya Bankası, G20 ve OECD toplantıları üzere hayli taraflı platformlar vesilesiyle fazlaca sayıda mevkidaşım ve memleketler arası yatırımcı, iş adamı, fon yöneticisiyle görüşmelerim oldu. Bu görüşmelerde global salgın daha sonrası devirde ortaya çıkacak ekonomik fırsatları en uygun biçimde değerlendirebilmek ve ülkemizin cari açık problemini kalıcı bir biçimde bitmiş oldurmek gayesiyle ortaya koyduğumuz yatırım, istihdam, üretim ve ihracata dayalı Türkiye İktisat Modeli’mizi muhataplarıma etraflıca aktardım.
Modelimiz, Türkiye’nin iktisadi yapısını ve dinamiklerini bütünüyle dikkate alan bir model. Bu model, kuvvetli ekonomik temelleri, gelişmiş altyapısı, eğitimli ve genç insan kaynağıyla vatandaşlarımızı “Türkiye Yüzyılı”nda daha ileri bir refah düzebir daha ulaştırma gayesine odaklanmıştır. Muhataplarımıza, Türkiye’ye güvenen ve yatırım yapanların bizimle bir arada kazanacaklarını anlattık. Aldığımız geri dönüşler epey olumlu. Ülkemize ve modelimize itimat artarak devam ediyor. Önümüzdeki yıl, modelimizin çıktıları ekonomimizin her alanında daha görünür ve hissedilir hale gelecek ve yabancı heyetlerle temaslarımızda Türkiye İktisat Modeli’nin sonuçlarını aktarmaya devam edeceğiz.
2022 yılı dış borçlanma tarafında milletlerarası finansal piyasalarda çok kuvvetli geçen bir yıl oldu. Global tahvil piyasalarından, yılbaşından bu yana yaklaşık 85 milyar dolarlık çıkış yaşanırken gelişmekte olan ülkelerin memleketler arası sermaye piyasalarındaki ihraç fiyatı da yarı yarıya azaldı.
“Yabancının dış borçlanma süreçlerimize ilgisi devam edecek”
bu biçimdesi şiddetli bir ortamda, Bakanlığımız sene başında duyurduğu biçimde 11 milyar dolar meblağında dış borçlanma süreci gerçekleştirerek dış finansmana erişim kabiliyetimizin ne kadar yüksek olduğunu gösterdi. Önümüzdeki devirde de yabancı yatırımcıların dış borçlanma süreçlerimize olan ağır ilgisinin artarak devam etmesini bekliyoruz. Dış borçlanma tarafında yatırımcı tabanımızı genişletirken piyasa ve eser çeşitlendirmesine gitmeye özel ehemmiyet veriyoruz. Memleketler arası yatırımcılar, kuvvetli ve istikrarlı büyümesi, kayda bedel oranda istihdam artışı, canlılığını sürdüren yatırım iştahı ve olumlu seyrini koruyan ihracat görünümüyle Türkiye’nin sunduğu imkanların ve potansiyelin ziyadesiyle farkındalar. Önümüzdeki devirde de Türkiye’nin ihraç ettiği yeni enstrümanlara kuvvetli talep göstereceklerini öngörüyoruz.”
Geçen yılın son aylarında döviz kurlarında piyasa gerçekliğiyle bağdaşmayan sıhhatsiz fiyat oluşumları ve dalgalanmalar gözlemlendiğini belirten Nebati, “Finansal istikrarı tehdit eder boyuta ulaşan bu gelişmelerin önüne geçmek maksadıyla Aralık 2021’de KKM uygulamasını devreye aldık. Bu uygulamayla tasarruflarını Türk lirası cinsi hesaplarda kıymetlendiren vatandaşlarımızın döviz kurundaki değişimlerden olumsuz etkilenmelerini önlemek ve finansal sistemimize itimatlarını pekiştirmeyi amaçladık. Global ve bölgesel zorlukların değerli ölçüde arttığı 2022 yılında KKM uygulaması, finansal istikrarın güçlendirilmesine, Döviz talebinin sonlandırılmasına ve Türk lirası mevduatın vadesinin uzamasına kıymetli katkılar sağladı. Uygulama hem de makroekonomik dengelerimize de olumlu katkı yaptı ve ekonomik aktivitenin sağlam temeller üzerinde büyümesinde kıymetli rol oynadı.” dedi.
“KKM’nin de katkısıyla döviz talebinin önüne geçildi”
Nebati başta KKM olmak üzere Aralık 2021’den itibaren devreye alınan enstrümanların ve önlemlerin finansal istikrarın sürdürülmesinde faal bir rol oynadığını belirtti. Rusya-Ukrayna Savaşı’na ve Fed’in faiz artırımlarına karşın KKM’nin de katkısıyla döviz talebinin önüne geçildiğini kaydeden Bakan “bu biçimdece döviz tevdiat hesaplarının toplam mevduatlardaki hissesi 21 puan azaldı. Bize geçmişte çarçabuk dayatılan faiz siyasetlerine karşı kuvvetli ve kararlı duruşumuz, yalnızca ülkemizin makroekonomik göstergelerine olumlu yansımakla kalmıyor, beraberinde kronik sorunların çözülmesine de imkan sağlıyor.” diye konuştu.
“Maliyeti sonlu kalacak”
“KKM’nin Hazineye ve Merkez Bankasına maliyeti tenkitlere bahis oluyor. Bu kapsamda ne kadarlık bütçe ayrıldı?” sorusuna Nebati şu cevabı verdi; “Biz bu enstrümanı, başta finansal istikrarımızı tehdit eder boyuta yükselen döviz kuru oynaklıkları olmak üzere, global iktisatta artan belirsizlik ortamı ve salgın daha sonrası periyotta arz kısıtlarının körüklediği maliyet enflasyonu üzere iktisadımızı tehdit eden biroldukça faktörün tesirli olduğu güçlü bir devirde uygulamaya aldık. Tüm dünya yükselen enflasyon, faiz ve kur kısır döngüsü sonucunda süratle resesyona gerçek sürüklenirken bu uygulamanın da katkısıyla ekonomik açmazın ötesine geçerek enflasyonla uğraşımızı istihdamı artırarak insan odaklı bir yaklaşımla sürdürüyoruz. Bu sene 91,6 milyar lira dayanak ödemesi gerçekleştirilen KKM’nin maliyetini şeffaflıkla paylaşmaya devam ediyoruz. Sonlu maliyetine kıyasla öngörülebilirliğin artmasına ve enflasyonda düşüş eğiliminin hızlanmasına dayanak olan KKM’nin maliyetinin ilerleyen periyotta de sonlu kalacağını öngörüyoruz.”
“Politikaların olumlu sonuçlarını almaya başladık”
Nebati Türkiye İktisat Modeli çerçevesinde enflasyonla çabada, üretim kapasitesinin azalması ve istihdam kayıplarının artması üzere risklerin iktisat açısından tehdit oluşturmasına fırsat vermeksizin kalıcı fiyat istikrarını tesis etmeye yönelik siyasetleri tercih ettiklerini söylemiş oldu. Nebati “Faiz artışları olsaydı, yatırımlar ertelenecek, istihdam daralacak, üretim azalacak ve ülkemizin potansiyeli topyekun sınırlanmış olacaktı. Yatırım, istihdam, üretim, ihracat ve cari fazla yoluyla ülkemizi büyütecek modelimiz kapsamında ihracatımızın katma bedelini ve üretimin bilgi, teknoloji ve inovasyon yükünü artıracak yatırımlara sürat kesmeden devam ediyor ve istihdamı artıran üretim faaliyetlerini destekliyoruz. Son devirde model kapsamında uyguladığımız siyasetlerin olumlu sonuçlarını almaya başladık. Kasım ayında enflasyonda zirve noktayı geçerek, düşüş eğilimine girdiğimizi görüyoruz. Bu düşüşte memleketler arası emtia fiyatlarındaki gerileme ve global şartlardaki hudutlu düzgünleşme olağan olarak tesirli oldu lakin bu gerilemede, proaktif bir yaklaşımla hayata geçirdiğimiz önlemlerin, model kapsamında uygulamaya aldığımız KKM’nin ve atılan başka adımlarla Türk liramızda sağladığımız istikrarlı duruşun tesiri hayli açık halde görülebilmektedir.” biçiminde yorum yaptı.
“Enflasyonda önemli düşüşler yaşanacak”
Modelin olumlu tesirlerini yalnızca enflasyondaki düşüş trendinin başlamasıyla değil, büyüme datalarında de gördüklerini kaydeden Bakan “Makine ve teçhizat yatırımlarımız son 12 çeyrektir kesintisiz büyüyor. Toplam 31 milyonu aşan istihdam sayımız da bir daha tarihi yüksek düzeylerde. İhracatımız her ay yeni bir rekor kırarken ülkemizin dünya ticaret hacmi ortasındaki hissesi yüzde 1’i aştı. Sanayi ve turizm üzere döviz getirici üretken dallarımız Cumhuriyet tarihimizde hiç olmadığı kadar güçlendi. Turizm bölümümüzün dünya turizminden aldığı hisse tarihi yüksek düzeylerde seyrediyor. Önümüzdeki periyotta modelimizin katkısıyla “Türkiye Yüzyılı” vizyonumuza yakışır biçimde ülkemizi önde gelen global finans, sanayi ve ticaret merkezlerinden biri haline getireceğiz.” dedi.
Bakan enflasyonda gelecek devirde önemli düşüşler olacağını kaydederek şunları söylemiş oldu; “Salgın daha sonrasında enflasyon tüm gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeleri olumsuz etkilemiş ve tarihi tepelere ulaşmıştır. Ülkemizde enflasyonun temel belirleyicilerinden biri döviz kuru. Geçtiğimiz yıl döviz kurunda piyasa gerçekleriyle uyuşmayan artışlar görülmüştür. KKM öncesinde ekonomimiz hakkında felaket senaryoları yazılırken KKM’nin de katkısıyla sağlanan istikrarla birlikte tüm görünüm değişti. Kurlarda seyrin istikrar kazanmasıyla enflasyonun daha da hızlanmasının önüne geçtik, hatta düşüş trendine girmesini sağladık. Döviz kurundaki oynaklığın azalması, emtia fiyatlarının olağanlaşması ve Türk lirasına itimadın artmasıyla birlikte önümüzdeki periyotta enflasyonda önemli düşüşlerin yaşanacağından kimsenin kuşkusu olmasın.”
“Ülkemize ve modelimize inanç artarak devam ediyor”
Önümüzdeki periyotta de yabancı yatırımcıların dış borçlanma süreçlerine olan ağır ilgisinin artarak devam etmesini beklediklerini belirten Nebati şu açıklamayı yaptı; “bakılırsave gelmemi müteakip, gerek ikili görüşmeler gerek IMF-Dünya Bankası, G20 ve OECD toplantıları üzere hayli taraflı platformlar vesilesiyle fazlaca sayıda mevkidaşım ve memleketler arası yatırımcı, iş adamı, fon yöneticisiyle görüşmelerim oldu. Bu görüşmelerde global salgın daha sonrası devirde ortaya çıkacak ekonomik fırsatları en uygun biçimde değerlendirebilmek ve ülkemizin cari açık problemini kalıcı bir biçimde bitmiş oldurmek gayesiyle ortaya koyduğumuz yatırım, istihdam, üretim ve ihracata dayalı Türkiye İktisat Modeli’mizi muhataplarıma etraflıca aktardım.
Modelimiz, Türkiye’nin iktisadi yapısını ve dinamiklerini bütünüyle dikkate alan bir model. Bu model, kuvvetli ekonomik temelleri, gelişmiş altyapısı, eğitimli ve genç insan kaynağıyla vatandaşlarımızı “Türkiye Yüzyılı”nda daha ileri bir refah düzebir daha ulaştırma gayesine odaklanmıştır. Muhataplarımıza, Türkiye’ye güvenen ve yatırım yapanların bizimle bir arada kazanacaklarını anlattık. Aldığımız geri dönüşler epey olumlu. Ülkemize ve modelimize itimat artarak devam ediyor. Önümüzdeki yıl, modelimizin çıktıları ekonomimizin her alanında daha görünür ve hissedilir hale gelecek ve yabancı heyetlerle temaslarımızda Türkiye İktisat Modeli’nin sonuçlarını aktarmaya devam edeceğiz.
2022 yılı dış borçlanma tarafında milletlerarası finansal piyasalarda çok kuvvetli geçen bir yıl oldu. Global tahvil piyasalarından, yılbaşından bu yana yaklaşık 85 milyar dolarlık çıkış yaşanırken gelişmekte olan ülkelerin memleketler arası sermaye piyasalarındaki ihraç fiyatı da yarı yarıya azaldı.
“Yabancının dış borçlanma süreçlerimize ilgisi devam edecek”
bu biçimdesi şiddetli bir ortamda, Bakanlığımız sene başında duyurduğu biçimde 11 milyar dolar meblağında dış borçlanma süreci gerçekleştirerek dış finansmana erişim kabiliyetimizin ne kadar yüksek olduğunu gösterdi. Önümüzdeki devirde de yabancı yatırımcıların dış borçlanma süreçlerimize olan ağır ilgisinin artarak devam etmesini bekliyoruz. Dış borçlanma tarafında yatırımcı tabanımızı genişletirken piyasa ve eser çeşitlendirmesine gitmeye özel ehemmiyet veriyoruz. Memleketler arası yatırımcılar, kuvvetli ve istikrarlı büyümesi, kayda bedel oranda istihdam artışı, canlılığını sürdüren yatırım iştahı ve olumlu seyrini koruyan ihracat görünümüyle Türkiye’nin sunduğu imkanların ve potansiyelin ziyadesiyle farkındalar. Önümüzdeki devirde de Türkiye’nin ihraç ettiği yeni enstrümanlara kuvvetli talep göstereceklerini öngörüyoruz.”